Psikolojinin Alanları

Bilişsel Psikoloji

Algılama, öğrenme, hafıza, zeka, bilinç gibi zihinsel süreç ve ye yetilerle ilgilenir.Gözle görülemeyen zihinsel süreçleri gözlemlenebilen tepki ve davranışlar üzerinden anlamaya çalışır.

Gelişimsel Psikoloji

İnsanların zihinsel süreç ve davranışlarının hayat boyu değişimini ele alır.Çocukluk döneminin ve elde edilen deneyimlerin daha sonraki dönemlere etkilerini ele alır.

Kişilik Psikolojisi

Bireyleri birbirinden ayıran kişilik ve zeka üzerinde çalışırlar.Kişilik testleri geliştirirler.

Klinik Psikolojisi

Zihinsel hastalıklar nedenleri ve tedavileri nelerdir bunları inceler

Eğitim Psikolojisi 

Öğretme ve öğrenme süreçleri üzerine çalışır.

Sosyal Psikoloji

İnsanların birbirlerine olan etkilerini, ilişkilerini ve grup içindeki davranışlarını inceler.Çeşitli kampanyalar düzenlenirken bu bilgiler ele alınır.

Kültürel Psikoloji

Kültürün insan davranışları ve düşünceleri üzerindeki etkilerini ele alır.

Endüstri ve Örgüt Psikolojisi

İnsanları iş ortamını ele alır.Liderlik, verim, performans, iş tatmini, motivasyon, ekip çalışması vs...

Nöro Psikoloji

Beynin ve sinir sisteminin insan davranışlarına etkisini ele alır.

Kontitatif Psikoloji ( Psikometri )

Ölçümleme, araştırma dizaynı ve istatiksel analizi inceler.

Psikoloji'de Yaklaşımlar

Günümüzde yapısalcılık veya işlevselcilik düşünce okulları ortadan kaybolmuş yerini davranışsal bilişsel gibi konular almıştır.Örneğin şiddet söz konusu olduğunda biyolojik yaklaşım beyin ve sinir sistemi üzerine çalışmış, davranışsal yaklaşım çevre üzerine çalışmıştır.

Biyolojik Yaklaşım

Zihinsel süreçler ve davranışların büyük oranda biyolojik yaklaşımlarla öne sürer .Genetik faktörler,  hormonlar ve beyin gibi biyolojik öğelerin etkisi üzerinde durur.

Nörobilimsel Yaklaşım
İnsan davranışlarının amacını beyin ve psikolojik faktörler üzerinde arar.

Evrensel Yaklaşım
İnsan ve hayvanların günümüzde ortaya koydukları davranışlar doğal seleksiyonun  bir sonucudur.(Darwin Kuramı üzerinde dururlar )

Psikodinamik Yaklaşım
İnsanların kendi içlerindeki bilinç dışı psikolojik çatışmaları üzerine çalışırlar.Freud'a göre içsel mücadelelerin çoğu insanların doğal ihtiyaçlarının peşinden gitme isteğiyle toplumsal kurallar arasındaki çatışmadan kaynaklanır.

Davranışsal Yaklaşım
İnsanların gözlenebilir hareketleriyle davranışlarına ve bunların nasıl öğrenebildiği üzerine dururlar.Davrannışların insanların doğuştan getirdikleri özellik ve yapısallıktan çok çevreden etkilenerek öğrenirler.

Bilişsel Yaklaşım
Davranışsal yaklaşımın tam zıttına insanların zihninde olup biten tam olarak gözlenemeyen süreçlerle ilgilenir.Bilginin algılanış ve işleniş süreçleri üzerinde durur.

İnsancıl Yaklaşım
Her insanın kendine has dünyayı algılayış şekli vardır.Hayatının ve davranışlarının kontrolünü elinde tutan insanlar kendilerini geliştirmek üzere hareket ederler.Bir kişinin davranışları ancak o kişinin deneyimleri üzerinden anlamlandırılır.

Sosyokültürel  Yaklaşım

Sosyal ve kültürel etkinin insan davranışlarına olan etkisi üzerinde çalışırlar.Çünkü insanların tutum ve davranışlarının oluşumunda bunlar etkilidir.Farklı kültürlerde davranışın algılanışı da farklıdır.

Eklektisizm
İnsan davranışlarını açıklarken bir çok davranışı bir arada kullanmaktır.

Psikolojinin Tarihçesi

                 
-19. yüzyıl ortalarında (1850) kurulmuştur.Ancak kökenleri antik yunan düşünürlerine ve batılı yunan düşünürlerine kadar inmektedir.

- Platon ve Aristo psikoloji bilimini ilgilendiren önemli soruları dile getirmişlerdir.'' İnsanların bilişsel yetenekleri doğuştan mı gelir yoksa sonradan mı öğrenilir ''.Platon bazı bilgilerimizin doğuştan geldiğini savunmuştur.Çocukların dil ile ilgili bilgiyle doğduğunu düşünür.Aristo'ya göre ise '' İnsan beyni doğuştan boş bir levhadır''
- 17. yüzyılda yaşayan Rene Descartes'a göre beyin ve zihin birbirinden farklıdır.Beyin madde zihin ruhani bir varlıktır.Beynin ve zihnin birbirinden ayrı etkileşimde olduğu düşüncesine Düalizm (ikicilik ) denir.

Franz Joseph Gall: firenolojiye ( kafatası bilimi) göre beynin farklı kısımları farklı görevler içerir.Kafatasının üzerindeki girinti ve çıkıntılarda kişinin özelliklerini , yeteneklerini anlamak mümkündür.Bilişsel psikolojide bu kuram bugün yürürlülükten kaldırılmıştır

19. Yüzyıl Düşünce Okulları

Yapısalcılık 
Helmholtz kurbağalar üzerine deneyler yapmış ve dışardan gelen bir dürtünün hemen olmayan bir süreç olduğunu anlamıştır.Ancak Wilhelm Wunt psikolojiyi bilim haline getirmiştir ona göre ''bilinç'' kavramına odaklanmak gerekir.Bilinç tüm öznel deneyimlerinizi kapsar bunun için de iç gözlem metodu kullanılmaktadır.Wunt bilinci anlamaya çalışırken bir bütünü parçalarına ayırarak incelemek gerektiğini savunur.Öğrencisi Edward Titchener tarafından yapısalcılık olarak adlandırılmıştır.Gestalt, Herman Ebbinghous'a göre bilinç kadar incelenmesi gereken öğrenme ve hafıza gibi zihinsel süreçlerdir.1912'de bir grup alman filozof Wunt'un insan deneyimlerini ve bilincini parçalara bölerek inceleme fikrine karşı çıkmışlardır.Zaten Gestalt bütün demektir.Bir deneyimin bütünü onun parçalarının toplamı ile aynı değildir.Bilinci anlamanın yolu parçaları değil tüm deneyimi bir bütün olarak algılamaktan geçer.

Psikanaliz 

Sigmund Freud Avusturya'da bilinçaltını araştırdı.Önceleri tüm davranışların ve akılsal deneyimlerin fiziksel temele dayandığına inanırken birkaç hastası vesilesiyle bu düşüncesi değişmiştir.Hastaları ile hipnoz yöntemi ile görüşmüş bütün problemlerin kaynağının bilinçaltındaki çatışmalar olduğunu düşünmüştür.Çalışmalarını psikanaliz başlığı altında topladı.Günümüzde geçerliliği yok denecek kadar azalmıştır.

İşlevselcilik

William James ve Stanley Hall Amerika'da ilk psikoloji laboratuvarı kurup psikoloji çalışmalarına hız kazandırmışlardır.Bilinci kendi başına çalışamayacak parçalara bölmenin bir anlamı yoktur.Darwin'in evrim kuramına paralel olarak algıların, hafızanın ya da diğer akılsal süreçlerin insanların ortamına adapte olmalarını nasıl kolaylaştırdığını araştırmışlardır.

İşlevselcilik akımı  bilincin insanların karar verme ve problem çözme gibi becerilerinde oynadığı rolü ele almışlardır.
Davranışçılık 

Darwin'in kuramına dayanır.İnsanları anlamak için hayvanlar ele alınmıştır.Hayvanları gözlemleyerek öğrenme, hafıza, problem çözme ve diğer akılsal süreçlerle ilgili incelemeler yapılmıştır.John Watson'a göre psikolojinin en önemli bilgi kaynağı gözlemlenebilen davranışlardır.En önemli süreç öğrenmedir.Çünkü insanlar ve hayvanlar öğrenerek çevrelerine uyum sağlayabilir.

Modern Psikoloji

Bilgisayar teknolojisinin gelişmesiyle beyindeki süreçler daha da incelenebilir hale gelmiştir.Dolayısıyla önemini yitiren davranışsal akımın yerini bilişsel psikoloji almıştır.

Günümüzde psikolojinin başlangıcı Avrupa'dır.Ancak 19. yüzyıl sonlarında Avrupa'dan Amerika'ya göç eden bilim adamlarının gayretleriyle esas gelişimini Amerika'da yapmıştır.

Bilimsel Yöntemin Özellikleri

A-) Amprik ( deneye bağlı ) bilgi sağlar.

B-) Sistemlidir.

C-) Nesneldir :

Araştırmacı kişisel tercih veya yargılarından yola çıkarak değil objektif bir biçimde ölçtüğü verilerin analizi ile sonuca varır.Kavramları nasıl ölçtüklerini açık bir şekilde anlatır.Bir başka araştırmacı ayrı tanım ve ölçümleri kullanarak sonuçların doğruluğunu test eder..

D-) Sınanabilir, Yanlışlanabilir.
Ampirik bilgi toplamayan test edilemeyen sorular bilimsel sorular değildir.Araştırmacı cevaplarının her zaman yanlışlanabilir olduğunu kanıtlayabilmelidir.Yanlışlanabilme değişik metotlar kullanarak yapılan çalışmalar sonucu olacağı gibi ölçülen olayların değişmesi yoluyla da olabilir.

E-) Genelleştirilebilir

F-) Geçicidir.

Psikolojinin Tanımı ve Kapsamı

Davranışları ve zihinsel süreçleri inceleyen bilim dalıdır.İnsana ait insanın yaptığı her şey bu tanımın kapsamı içerisindedir.Davranış kişinin yaptığı herhangibir yol ile ölçülebilen tepkilerin genel adıdır.Zihinsel süreçler ise düşünme, hatırlama, hissetme gibi içsel süreçleri kapsar.Bu bilimin çalışma alanı içine şunlar girmektedir :

* İnsanın yaptıkları
* İnsanın düşündükleri
* İnsanın hissettikleri
* İnsanın biyolojik aktiviteleri

İnsan davranışları üzerine psikologların yanı sıra antropologlar , edebiyatçılar ve sanatçılar  da benzer soruları sormuşlardır.Psikoloji, sorularının cevaplarını ararken şu bilimsel yöntemleri kullanır :

* Sistematik
* Objektif
* Ampirik ( deneye dayalı )

Psikoloji insan davranışlarını ve zihinsel süreçleri betimlediği gibi tahminler ( yordama ) üreterek açıklamaya  da çalışır.Bu bilimin çalışmalardan elde ettiği neticeler şuralarda kullanılır :

* Kişilerin ve sosyal grupların sorunlarını gidermede
* Yeni davranışlar edinmede
* Problemli davranışlardan kurtulmada
* Daha iyi yaşam oluşturmada 

Bilim bilgiye ulaşma yöntemlerinden bir tanesidir.Evrenin veya olayların bir bölümünü konu olarak seçer.Deneye dayalı ve gerçekçi yöntemlerle sonuç çıkarmaya çalışan düzenli bilgidir.